ست زایمان و مراحل آن

ست زایمان دارای چه وسایلی هست؟

حداقل چیزی که در ست زایمان ، نیاز داریم :

1-      دو تا کلمپ (فورسپس) که بعد از بدنیا امدن بچه دو طرف بند ناف را در فاصله مشخصی کلمپ کنیم. معمولا کلمپ اول را در فاصله 10 سانتیمتری شکم بچه می زنید، کلمپ دوم را 5 سانتیمتر بالاتر یعنی در فاصله 15 سانتیمتری شکم بچه می زنید و بین کلمپ اول و دوم را قیچی کنید.

2-     قیچی نیاز دارید که با آن بند ناف را ببرید.                   3-   پوآر بچه برای مکش داخل دهان و بینی نوزاد نیاز داریم.

     4-   دستکش.                                                            5-  عینک محافظ.

     6-   حداقل دو تا شان برای مریض نیاز داریم. اگر 4 تا شان باشد یکی بالای شکم ، دیگری زیر مریض می گذاریم و دو تای دیگر را روی پاهای مریض قرار می دهیم.

     7-   یک گان که خودمان می پوشیم.                               8-    یک پتو برای نوزاد داشته باشد.

زمانی که سر جنین ، حالت Crowning (تاجی شدن) پیدا بکند ، در این زمان دستکش را می پوشید ، عینک محافظ رامی زنید ، ناحیه زایمان را کاملا با بتادین ، شستشو می دهید.

بعد از اینکه بچه بدنیا آمد ، بایستی همسطح واژن مادر قرار بگیرد، چون اگر بچه پایین تر از سطح واژن مادر ، قرار بگیرد خون از جفت وارد بدن بچه می شود و اگر بچه نارس باشد می تواند به صدمه مغزی دچار شود. بر عکس بچه را اگر بالاتر از سطح واژن قرار بدهید ، خون از بدن بچه به داخل جفت می رود و بچه دچار کم خونی می شود. مریض بایستی در سطح صاف ، به پشت بخوابد و پاهایش از ناحیه زانو خم شده باشد ، بهتر است یکی دو تا حوله زیر باسن مادر قرار بدهیم تا باسن مادر بالاتر بیاید و زایمان را راحت تر انجام بدهیم. 4 تا حوله را روی پاهای مریض و زیر باسن و روی شکم مادر پهن می کنیم. بعد از اینکه بچه بدنیا آمد و بند نافش را قطع کردید ، بچه را روی شکم مادر بگذارید و این کمک می کند خونریزی مریض بند بیاید و سبب کاهش خونریزی بعد از زایمان می شود. چنانچه نوزاد، سریعاً از پستان مادر شیر بخورد به کنترل خونریزی بعد از زایمان و جدا شدن جفت کمک میکند. پس وقتی بند ناف نوزاد را قطع کردید و نوزاد هیچ مشکلی نداشت و stable بود ، بچه گریه می کند و مشکل تنفسی خاصی ندارد، فقط با یک حوله خشک کنید و با یک پتو و یا ملحفه تمیز بچه را می پیچید تا دچار هایپوترمی نشود. بچه هایی که دچار هایپوترمی بشوند ، بعد دچار هایپوکسی هم می شوند ، بنابراین باید حتما بچه را بعد از تولد، سریع خشک کنیم. پس اگر سر بچه خارج شد با پوآر دهان و بینی بچه را تمیز می کنیم و اگر پوآر نداشته باشیم ، بعد از تولد بچه ، نوزاد را سر و ته با دست بگیرید و پشت او را ماساژ بدهید هر چه داخل دهان و بینی نوزاد هست خارج می شود.

-      ارزیابی نوزاد با یک امتیازی هست به نام نمره آپگار (APGAR  Score) که 5 معیار دارد ، که از روی وضعیت نوزاد تشخیص داده می شود :

1)      ضربان قلب بچه که می توان با لمس قاعده بند ناف، ضربان قلب نوزاد را لمس کرد.

-    معمولاً اگر بالای 100 باشد ، امتیاز 2 .

-    اگر زیر 100 باشد ، امتیاز 1 .

-    اگر ضربان نداشته باشد امتیاز 0 می گیرد.

2)      تنفس نوزاد.

-    اگر بچه بعد از تولد گریه بکند یعنی تنفس نرمال است و هیچ مشکلی ندارد امتیاز 2.

-    اگر فقط ناله بکند ، امتیاز 1 می گیرد.

-    اگر هیچ تنفسی نداشته باشد امتیاز 0 می گیرد.

3)     رنگ پوست بچه.

-    اگر رنگ پوست بچه ، کاملا صورتی باشد ، امتیاز 2 .

-    اگر مرکزش صورتی و دستها و پاها سیانوزده باشد امتیاز 1 .

-    اگر کلا سیانوزده باشد امتیاز 0 می گیرد.

4)      پاسخ به تحریک ها .

-   زمانیکه پوآر را داخل دهان نوزاد می گذارید اگر نوزاد گریه بکند امتیاز 2 .

-   زمانیکه نوزاد اخم می کند و ابروهایش را جمع می کند و گریه نمی کند امتیاز 1 .

-   اگر اصلا حرکتی (رفلکسی) نداشت امتیاز 0 می گیرد.

5)      تون عضلانی (فلکشن اندامها) که خیلی مهم است. (بچه های نرمال بایستی اندام های شان ، فلکشن داشته باشند.)

-         اگر کاملا دست ها و پاها فلکشن داشته باشد و دستها و پاها را حرکت بدهد امتیاز 2 می گیرد ( اگر فلکشن کامل باشد ، امتیاز 2 می گیرد) .

-         اگر فلکشن نسبی باشد ، اگر بچه یک مقدار شل باشد ( کمی فلکشن در اندام ها) امتیاز 1 می گیرد.

-         اگر کاملا شل باشد ، امتیاز 0 می گیرد.

نکته : با نگاه کردن به بچه می توانید آپگار نوزاد را حدس بزنید ، رنگ پوست ، وضعیت تنفس ، فلکشن نوزاد و تحریک پذیری را با نگاه کردن به نوزاد ، می توانید تشخیص بدهید حتی اگر ضربان قلبش را هم ندانید.

-      اگر بچه ای ، تنفس نرمالی دارد ، پس ضربان قلبش هم نرمال است، معمولا فلکشن هم دارد.

-      در نوزادان آکروسیانور (Acrocyanosis) سیانوز اندمها طبیعی است (سیانوز در دستها و پاها) . چون هنوز سوراخ دهلیزی قلبشان بسته نشده است وقتی که گریه می کنند یک مقدار سیانوز در دستها و پاهایش دارد. اگر بقیه معیارها طبیعی باشد ، نیاز به درمان خاصی ندارد و سیانوز مرکزی (در تنه و صورت) نداشته باشد.

نکته : در بچه هایی که معیار APGAR آنها 10-8 است کار خاصی نمی کنیم و فقط در بدو تولد دهان شان را مکش میکنیم و با پوآر دهان و بینی نوزاد را تخلیه می کنیم و بعد نوزاد را خشک می کنیم و در داخل پتو قرار می دهیم. هیچ کار خاصی برای این نوزادان انجام نمی دهیم. نوزادان بایستی حتما به پهلوی راست قرار بگیرند تا فشار به معده وارد نشودو آسپیره نکنند، چون در وضعیت خوابیده به پشت، هنوز داخل معده مایع آمینوتیک قرار دارد و سریع به نای بر می گردد و آسپیره می کنند . و در مرحله دوم اگر بیمار محتویات معده را برگرداند با قرار دادن به پهلوی راست آسپیره نمیکند. سر نوزاد بهتر است 30 درجه ای بالاتر از سطح بدن قرار بگیرد.

-      در بچه هایی که معیار APGAR آنها ، 7-4 هست ، ضربان قلب نوزاد ، یک مقدار زیر 100 هست و تنفس نوزاد یک مقدار ممکن است خوب نباشد ، نوزاد ناله یا خرخر داشته باشد ، معمولا سیانوز مرکزی هم دارند. در این بچه ها ، سریعا ماساژ می دهید یا بچه را بلند کنید و دو تا پاهایش را می گیرید و سر و ته می کنید و پشت نوزاد را ماساژ می دهید، با کف دست ضربه نمی زنید. با دست بطور مرتب ، تند تند ماساژ بدهید تا تحریک بشوند. معمولاً به این ماساژها ، جواب می دهند. بعد از اینکه دهان و بینی را خالی کردید و ماساژ را دادید ، سریع نوزاد را برگردانید و آمبوبک بزنید. معمولاً با چند آمبوبک بر می گردند حتی نیازی نیست اکسیژن را به آمبوبک وصل کنید. با اکسیژن هوای اتاق ، معمولا با چند تا آمبوبک زدن ، اگر مشکل خاصی نداشته باشند بر می گردند و بهبود می یابند و شروع به گریه کردن می کنند یعنی اینکه مشکل بچه بر طرف شده است در این وضعیت اکسیژن را از طریق کانول یا ماسک برای بچه ادامه بدهید . معمولا اکسیژن را بیشتر از lit/min5 به نوزادان نمی دهند.

-      در بچه هایی که معیار آپگار آنها بین 3-0 هست ، این بچه ها نیاز به احیای سریع دارند و معمولا ضربان قلب این بچه ها ، مشخص نیست یا خیلی ضعیف هست و تنفس ندارند . نوزادی که شل و افتاده و سیانوزه هست که سریعاً باید احیا بشوند.